Lab là gì? Quy định và tiêu chuẩn về an toàn trong phòng Lab

Phòng lab là gì? Phòng lab thí nghiệm là thuật ngữ quen thuộc đối với nhiều người. Hiện nay, phòng lab được dùng phổ biến trong nhiều lĩnh vực và mục đích khác nhau. Vậy phòng lab được định nghĩa như thế nào? Cũng như những tiêu chuẩn và an toàn trong phòng lab ra sao? Cùng Luci tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Lab được hiểu như thế nào?

Để trả lời cho câu hỏi lab là gì? Thì trước tiên cần tìm hiểu về nguồn gốc của thuật ngữ này.

Phòng lab hay phòng lab là một cách diễn đạt ngắn gọn, súc tích của từ ngữ Laboratory trong tiếng Anh, mang ý nghĩa là phòng thực nghiệm mà thường được gọi là phòng thí nghiệm. Đây là không gian được thiết kế và xây dựng trong các đơn vị, tổ chức hoặc các doanh nghiệp. Đôi khi, phòng lab còn là một cơ sở nằm tách biệt bên ngoài nhằm cung cấp môi trường thuận lợi để tiến hành các thí nghiệm trong đa dạng lĩnh vực khác nhau như giáo dục, y tế, công nghệ,…

Trong phòng lab thí nghiệm, các thiết bị máy móc – kỹ thuật, công cụ – dụng cụ hay những hóa chất phải được trang bị đầy đủ và tuân theo một tiêu chuẩn nhất định để cho thực nghiệm thuận tiện, đồng thời đảm bảo an toàn cho người tiến hành.

Hiện nay, phòng lab có mặt phổ biến ở các địa điểm như trường học, viện nghiên cứu thậm chí trong các doanh nghiệp để phục vụ cho nhu cầu học tập, nghiên cứu và sản xuất của con người.

Phòng lab được sử dụng cho mục đích gì?

Theo cách giải thích phòng lab là gì ở trên, có thể hiểu đơn giản lab là không gian được xây dựng trong một tòa nhà hoặc là một khu vực riêng biệt, có nhiệm vụ cung cấp cơ sở vật chất cho các đối tượng nghiên cứu.

Vậy phòng lab được sử dụng cho mục đích gì? Dưới đây là một số những công dụng cụ thể của phòng lab thí nghiệm:

• Phòng lab phục vụ cho học sinh THCS, THPT thực hành các môn học trong chương trình đào tạo như Lý, Hóa, Sinh.
• Phòng lab thí nghiệm cần thiết cho sinh viên các ngành như khoa học y sinh, công nghệ thực phẩm, công nghệ sinh học, kỹ thuật y sinh, hóa học, vật lý… để áp dụng lý thuyết vào thực nghiệm.
• Phòng lab có vai trò quan trọng đối với nhà nghiên cứu khoa học trong đề tài, công trình mà họ tìm hiểu để đưa ra những kết luận chính xác.
• Phòng lab chuyên được lắp đặt trong các công ty hóa chất công ty hóa chất, công ty dược phẩm, công ty công nghệ sinh học, công ty sản xuất máy móc thiết bị… để phục vụ công việc nghiên cứu, phát triển sản phẩm.

Phân loại phòng lab thí nghiệm

Phòng lab được xây dựng trong những môi trường khác nhau với nhiều mục đích và nhu cầu sử dụng riêng. Vậy cách phân loại phòng lab là gì? Dưới đây là 2 tiêu chí phân loại phòng lab thí nghiệm thông dụng:

Theo lĩnh vực hoặc ngành nghiên cứu:

• Phòng lab hóa học: cung cấp các điều kiện và trang thiết bị để tiến hành các thí nghiệm và nghiên cứu trong lĩnh vực hóa học.
• Phòng lab sinh học: sử dụng để nghiên cứu và phân tích các hiện tượng và quy trình sinh học, bao gồm cả nghiên cứu vi sinh vật, di truyền học, sinh thái học, và y học.
• Phòng lab vật lý: dành cho các nghiên cứu về các hiện tượng và quy luật vật lý, bao gồm cả động lực học, điện từ học, quang học, và vật lý hạt nhân.
• Phòng lab kỹ thuật: dùng để nghiên cứu, phát triển và kiểm tra các công nghệ, thiết bị và hệ thống kỹ thuật.
• Phòng lab y tế: Sử dụng trong nghiên cứu y học, chẩn đoán bệnh, phân tích mẫu và thử nghiệm dược phẩm.

Theo chức năng, nhu cầu:

• Phòng lab nghiên cứu: sử dụng để tiến hành các nghiên cứu cơ bản và ứng dụng trong lĩnh vực cụ thể.
• Phòng lab kiểm tra và chẩn đoán: dùng để kiểm tra, đo lường và chẩn đoán các mẫu và thông số cụ thể.
• Phòng lab phân tích: được sử dụng để phân tích mẫu và dữ liệu để thu thập thông tin và đưa ra kết luận.

Các loại Lab thí nghiệm thông dụng hiện nay

Tùy thuộc vào nhu cầu nghiên cứu để có xây dựng phòng lab phù hợp với mục đích sử dụng. Dưới đây là tên gọi của một số phòng lab phổ biến hiện nay:

• Phòng lab chuyên ngành hóa học, sinh học và vật lý
• Phòng lab thí nghiệm chuyên các lĩnh vực liên quan đến sức khỏe như phòng lab y tế, lab vi sinh,…
• Phòng lab máy tính (đối với ngành CNTT)
• Phòng lab chuyên nghiên cứu và phát triển sản phẩm 
• …

Những nguyên tắc cần tuân thủ trong phòng lab 

Để đảm bảo việc sử dụng phòng lab thí nghiệm an toàn và hiệu quả cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc theo 3 quy trình dưới đây:

Quy định trong bước chuẩn bị tiến hành thí nghiệm

Chuẩn bị là bước đầu tiên, có vai trò quan trọng giúp người thực nghiệm làm quen với môi trường và cần được phổ biến một số quy tắc sau:

• Mặc trang phục bảo hộ bao gồm áo blouse, kính và giày đóng kín, Đối với nữ, yêu cầu đầu tóc buộc gọn gàng để không tiếp xúc trực tiếp với hóa chất nguy hiểm.
• Đọc kỹ các hướng dẫn trước khi tiến hành làm thí nghiệm như hướng dẫn về cách sử dụng phòng, hướng dẫn nội quy phòng lab, hướng dẫn sử dụng các dụng cụ thí nghiệm, hướng dẫn sử dụng hóa chất,…
• Nắm rõ bản chất của các chất hóa học và ghi nhớ vị trí hóa chất cũng như trang thiết bị dụng cụ để dễ dàng tìm kiếm khi cần.
• Biết cách sử dụng một thiết bị như bình cứu hỏa, vòi nước để bình tĩnh xử lý các sự cố ngoài ý muốn.
• Vệ sinh sạch sẽ bàn thí nghiệm và dụng cụ trước khi bắt đầu thực hành thí nghiệm.
• Chỉ được phép thực hiện khi có sự hiện của người phụ trách hướng dẫn.

Quy định trong quá trình tiến hành các cuộc thí nghiệm

Trong quá trình thực nghiệm hầu hết chúng ta sẽ phải tiếp xúc với các chất hóa học, có thể gây hại đối với cơ thể. Nắm vững các nguyên tắc sau để bảo đảm an toàn trong cuộc thí nghiệm:

• Tuyệt đối không được ngửi, nếm các hóa chất trong phòng thí nghiệm
• Không được ăn hay uống và đùa nghịch trong suốt quá trình thực hiện thí nghiệm vì sẽ vô tình làm đổ hóa chất vào người.
• Không nhìn xuống các ống nghiệm vì có thể tiếp xúc với hóa chất bay hơi.
• Nếu vô tình bị đổ hóa chất dính lên da thì lập tức rửa sạch sẽ bằng xà phòng chuyên dụng
• Trong trường hợp lỡ tay làm đổ hóa chất ra ngoài thì lập tức phải báo cáo cho người phụ trách để xử lý.
• Chú ý lắng nghe sự chỉ dẫn và luôn đặt câu hỏi cho người phụ trách nếu có vấn đề thắc mắc.

Quy định sau khi hoàn thành thực nghiệm

Sau khi hoàn thành cuộc thí nghiệm, đừng vội rời đi mà hãy thực hiện các công việc bắt buộc sau:

• Xử lý các chất thải sau cuốc thí nghiệm đúng nơi quy định, đảm bảo an toàn để không gây hại cho môi trường.
• Vệ sinh sạch sẽ khu vực làm thí nghiệm cũng như các dụng cụ liên quan và sắp xếp lại chúng như vị trí ban đầu.

Lab đạt chuẩn cần có những tiêu chí gì?

Thế nào là lab đạt chuẩn? Và các tiêu chí để đánh giá phòng lab là gì để vừa phục vụ việc nghiên cứu, học tập hiệu quả vừa phải đảm bảo an toàn. Dưới đây là 3 tiêu chí quan trong đối với hầu hết các phòng lab thí nghiệm

Không gian rộng rãi, thoáng đãng

Một phòng lab đạt chuẩn phải được đặt ở vị trí thoáng mát, tách biệt với các khu vực khác ở bên ngoài. Đồng thời, phòng thí nghiệm cũng cần có diện tích đủ rộng để chứa đầy đủ các thiết bị, máy móc cần thiết.

Phòng lab tiêu chuẩn phải đáp ứng số lượng người sử dụng tối đa cũng như phân tách thành các khu vực riêng phù hợp với từng nhu cầu sử dụng như khu lưu trữ dụng cụ, khu vệ sinh, khu lưu trữ hóa chất …

Cơ sở vật chất tân tiến, hiện đại

Một phòng lab được công nhận đạt chuẩn để đưa vào sử dụng là khi nó được trang bị những điều kiện thuận lợi cho việc thực nghiệm như ánh sáng, hệ thống gió, bàn ghế, tủ, kệ,.. phù hợp với mục đích và thao tác làm việc.

Cơ sở vật chất trong phòng thí nghiệm phải đạt tiêu chuẩn quốc gia về độ an toàn. Việc trang bị những thiết bị máy móc hiện đại hay những chất hóa học mới cũng là một yêu cầu quan trọng đối với phòng lab giúp cho việc thực hành thí nghiệm thuận lợi và an toàn hơn.

Trang bị thiết bị bảo vệ, phòng tránh rủi ro

Các trang thiết bị thì sự an toàn cũng là một yếu tố đặc biệt quan trọng của phòng lab. Một phòng lab đạt chuẩn cần được lắp đặt hệ thống báo cháy, bình chữa cháy, lối thoát hiểm,.. để phòng tránh những sự cố rủi ro.

Bên cạnh đó, trong phòng lab cũng phải luôn có sẵn sàng các trang thiết bị bảo hộ cho người sử dụng  như bao tay, kính, giày,… để bảo vệ sức khỏe cho người thực nghiệm.

Đảm bảo an toàn trong phòng Lab với trung tâm điều hành thông minh Luci IOC

Luci IOC là một giải pháp ứng dụng công nghệ IOT của công ty cổ phần Luci, bao gồm hệ thống màn hình thông minh hiển thị trực quan hoá dữ liệu dựa trên việc tích hợp giữa nền tảng IOT Platform và các nền tảng phần mềm hệ thống khác như: hệ thống quản lý nước thải, hệ thống cơ điện,…

Nhờ áp dụng giải pháp Luci IOC, người phụ trách có thể điều khiển, giám sát các hoạt động trong phòng lab thí nghiệm qua một hệ điều hành trung tâm. Điều này không chỉ giúp quản lý các thiết bị trong phòng lab một cách hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn qua tính năng dự báo các rủi ro tiềm ẩn và đưa ra các cảnh báo khẩn cách trong phòng lab thí nghiệm.

Bài viết trên đã định nghĩa phòng lab là gì? Quy định sử dụng cũng như những tiêu chí đánh giá phòng lab đạt chuẩn. Để đảm bảo an toàn trong phòng lab thí nghiệm, việc trang bị những giải pháp công nghệ là một điều cần thiết.
Công ty cổ phần Luci là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong việc cung cấp các giải pháp công nghệ IOT phục vụ cho việc quản lý, giám sát hoạt động của phòng lab nói riêng hay các văn phòng,tòa nhà nói chung. Luci rất tự hào, vinh dự nhận khi nhận giải thưởng Sao Khuê cho hạng mục các sản phẩm, giải pháp phần mềm mới năm 2023. Điều này khẳng định vị thế và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường. 

Liên hệ các thông tin bên dưới để biết thêm nhiều thông tin về sản phẩm công nghệ mà Luci cung cấp: 

• Trụ sở Hà Nội: Tầng 2, toà New Skyline, Đường Nguyễn Khuyến, Phường Văn Quán, Quận Hà Đông, Tp. Hà Nội
• Văn phòng Hồ Chí Minh: Tầng 8, Tòa nhà Pearl Plaza, Số 561A Điện Biên Phủ, P.25, Q.Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0888 729 119
• Website: luci.vn
• Email: info@luci.vn