7 tác hại tiềm ẩn của trí tuệ nhân tạo AI đối với con người

Sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi thế giới một cách mạnh mẽ, bên cạnh những lợi ích tiềm năng, AI cũng tiềm ẩn những nguy cơ đối với con người: mất việc làm hàng loạt, bất ổn trong kinh tế, bất bình đẳng trong xã hội, đe dọa cuộc sống của hàng triệu người. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra 7 tác hại tiềm ẩn của AI đối với con người, giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về công nghệ này.

Trí tuệ nhân tạo (AI) là gì?

AI (Artificial Intelligence) là trí tuệ nhân tạo hay trí thông minh nhân tạo, thuộc lĩnh vực khoa học máy tính (Computer science), chuyên giải quyết các vấn đề nhận thức, thường liên quan đến trí tuệ con người, giúp máy tính có thể tự động hóa các hành vi thông minh như con người. Việc tích hợp tính năng AI vào ứng dụng giúp tối ưu hóa quy trình kinh doanh, nâng cao trải nghiệm khách hàng và đẩy mạnh quá trình đổi mới. 

Tầm quan trọng của AI và tác động của nó đến đời sống hiện nay

Lĩnh vực y tế

Trong bối cảnh các dữ liệu big data mang đến sức ảnh hưởng lớn lao thì y thế là một trong những lĩnh vực đang được quan tâm và chú trọng nhất hiện nay. Ai hỗ trợ bác sĩ, y tá và nhân viên y tế khác trong công việc hằng ngày đồng thời nâng cao dịch vụ chăm sóc phòng ngừa và chất lượng cuộc sống bằng việc đưa ra các chẩn đoán và kế hoạch điều trị chính xác hơn và hiệu quả hơn cho bệnh nhân. Ví dụ: ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong những quyết định lâm sàng, hồ sơ sức khỏe điện tử hay trong quản lý khám, chữa bệnh,…

Lĩnh vực giáo dục

Trong lĩnh vực giáo dục, trí tuệ nhân tạo (AI) đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển và cải thiện chất lượng của quá trình học tập. AI không chỉ giúp tối ưu hóa việc giảng dạy mà còn mở ra nhiều cơ hội mới cho học sinh và giáo viên. Một trong những ứng dụng chi tiết và hữu ích nhất của AI trong giáo dục là khả năng cá nhân hóa học tập. Nhờ vào khả năng phân tích dữ liệu, AI có thể theo dõi tiến độ học tập của từng học viên và đề xuất các bài học phù hợp với năng lực, kiến thức và sở thích cá nhân của họ. Điều này giúp tạo ra môi trường học tập linh hoạt và phù hợp với từng cá nhân, giúp họ phát triển toàn diện và hiệu quả.

Lĩnh vực nghiên cứu khoa học – công nghệ

AI tự động hóa các công việc nguy hiểm, giải phóng sức lao động của con người để tập trung vào những nhiệm vụ sáng tạo, đòi hỏi chuyên môn cao. Khả năng phân tích dữ liệu khổng lồ của AI giúp các nhà khoa học khám phá kiến thức mới, dự đoán chính xác và đưa ra quyết định sáng suốt, góp phần vào sự ra đời của các công nghệ tiên tiến như xe tự lái, robot thông minh,… AI mô phỏng hiện tượng khoa học phức tạp, dự đoán xu hướng phát triển, hỗ trợ nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực như y học, vật liệu, vũ trụ.

Lĩnh vực sản xuất công nghiệp

Sử dụng AI trong sản xuất công nghiệp giúp các nhà sản xuất tối ưu hoá hoàn toàn hoạt động của mình. AI len lỏi vào mọi khâu của quy trình sản xuất, từ thiết kế, chế tạo đến vận hành và bảo trì, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng và an toàn lao động bằng việc sử dụng máy móc thông minh, tự tối ưu hóa để tự động hóa quy trình sản xuất; dự báo tổn thất hiệu quả để lập kế hoạch tốt hơn; phát hiện các khuyết tật về chất lượng để tạo điều kiện cho việc dự đoán bảo trì. 

7 tác hại của AI đối với con người

AI đang phát triển với tốc độ chóng mặt, tuy nhiên, đi kèm với sự phát triển đó là những nguy cơ, tác hại của AI mang đến cho con người. 

Thao túng xã hội thông qua thuật toán

Các hành động lướt mạng, click vào một đường link, thả tim, like…của mỗi người đều đã được AI thu thập theo từng các bài đăng, lượt thích, bình luận, thời gian tương tác. Khi thu thập được dữ liệu người dùng, tác hại của AI đó là các công ty công nghệ hoàn toàn vẽ được chân dung chi tiết của mỗi cá nhân, về sở thích, thái độ, quan điểm của như thế nào khi đọc từng loại tin tức, từ đó gợi ý những nội dung tương ứng. Đằng sau những bài đăng gợi ý của nền tảng, đó là các thuật toán với cơ chế nhằm “thao túng” cảm xúc và hành vi của người dùng. 

Ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi của con người

AI tiềm ẩn nguy cơ thao túng tâm lý con người

AI – trí tuệ nhân tạo khiến con người trở nên phụ thuộc và mất đi kỹ năng tư duy phản biện, khả năng sáng tạo. Dù trí tuệ nhân tạo là sản phẩm của con người nhưng khi quá phụ thuộc vào máy móc thiết bị hiện đại, các kỹ năng tư duy logic, khả năng sáng tạo, kỹ năng tư duy phản biện sẽ suy giảm, đây chính là tác hại của AI mang đến cho con người. Đặc biệt, khả năng mà con người vượt xa được robot hay các thiết bị với công nghệ AI chính là cảm xúc. Do đó, hãy tập trung phát triển những trực quan, cảm xúc, lý trí của bản thân, hãy trở thành người năng động và sáng tạo hơn trong xã hội phát triển của công nghệ này. 

Gia tăng tỷ lệ thất nghiệp

Những thông tin như “những nghề nghiệp có thể biến mất vì trí tuệ nhân tạo”, “tác hại của AI có thể khiến hơn 3 tỉ người bị thất nghiệp”,…xuất hiện ngày càng nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng. Vai trò của trí tuệ nhân tạo là khả năng mô phỏng thông minh, xử lý hành động tương tự con người nên có thể thay thế con người trong một số lĩnh vực cụ thể. Khi robot AI trở nên thông minh và khéo léo hơn, các công việc tương tự sẽ cần ít nhân lực hơn. Nhiều lao động thiếu các kỹ năng cần thiết cho các vai trò kỹ thuật này hoặc các lao động chân tay trong những công việc đòi hỏi ít vận dụng hoàn toàn có thể không được tận dụng, và dần dần tình trạng này xuất hiện càng nhiều dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. 

Chi phí vận hành cao

Để sản xuất cũng như duy trì được các máy móc trí tuệ nhân tạo yêu cầu rất nhiều yêu tố: khoản đầu tư chi phí lớn cho nhân sự, máy móc thiết bị hỗ trợ,chi phí sửa chữa và bảo hành máy móc,… Tác hại của AI gây ra những chi phí ước tính không hề nhỏ. Không chỉ có vậy, các chương trình của máy móc cần được cập nhật thường xuyên để tối ưu hoá quy trình làm việc và đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường hiện nay.

Nguy cơ rò rỉ dữ liệu, đe doạ an ninh

Trong quá trình nghiên cứu và phát triển, AI đã thu nhập và lưu trữ lượng lớn dữ liệu người dùng. AI có khả năng tối ưu, xử lý phân tích hệ thống dữ liệu lớn, với nhiều phân khúc đặc điểm riêng biệt. Đây cũng tiềm ẩn trong tác hại của AI, đó là nguy cơ rò rỉ, bị tấn công và đánh cắp dữ liệu. Nếu không có biện pháp bảo mật mạnh mẽ, thông tin người dùng trên Internet hoàn toàn có thể bị rò rỉ, đánh cắp dữ liệu và bị đe dọa. Do vậy, chúng ta cần nhất quán một khâu xử lý minh bạch, đảm bảo tính bảo mật ngay trong mỗi quy trình xử lý thông tin.

Sự bất bình đẳng trong kinh tế – xã hội

Trong khi trí tuệ nhân tạo (AI) có thể mang lại nhiều lợi ích cho kinh tế và xã hội, nhưng cũng gây ra những tác hại và gia tăng sự bất bình đẳng. Một trong những tác hại của AI chính là sự mất việc làm. AI có khả năng thay thế công việc của con người, đặc biệt là các công việc lặp lại và có tính dự đoán cao. Điều này dẫn đến việc tăng lên của tỷ lệ thất nghiệp, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp truyền thống mà AI có thể thực hiện công việc hiệu quả hơn. 

Sự mất việc làm này không chỉ ảnh hưởng đến người lao động trực tiếp mà còn lan rộng ra đến cộng đồng, gây ra sự bất ổn, bất bình đẳng về thu nhập và xã hội. Trong khi một số người có kỹ năng và kiến thức cần thiết để làm việc với AI có thể tận dụng được cơ hội và nhận được thu nhập cao, nhưng những người khác có thể bị bỏ lại phía sau và không có khả năng cạnh tranh với công nghệ mới. Điều này tạo ra sự chênh lệch về thu nhập và tạo ra khoảng cách giàu nghèo ngày càng rộng lớn, đặc biệt là giữa những khu vực phát triển công nghệ và những khu vực nông thôn hoặc phát triển kém.

Sự mất kiểm soát của AI 

Tác hại của AI khi không được kiểm soát chặt chẽ, có nguy cơ phát triển ngoài tầm kiểm soát của con người sẽ gây ra những hậu quả không lường trước. Các hệ thống AI có thể tự động hóa và thực hiện các hành động mà không được kiểm soát có thể dẫn đến các vấn đề từ nhỏ như sự cố kỹ thuật đến các vấn đề nghiêm trọng như tạo ra vũ khí tự hành hoặc vi phạm quyền riêng tư của người dùng. Điều này đặt ra một thách thức lớn trong việc phát triển và áp dụng AI một cách có trách nhiệm và đảm bảo an toàn.

AI là một công nghệ mạnh mẽ với tiềm năng to lớn để cải thiện cuộc sống của con người. Tuy nhiên, AI cũng tiềm ẩn những nguy cơ nhất định mà chúng ta cần nhận thức. Cần nhận thức rõ ràng tác hại của AI và sử dụng chúng một cách thông minh và có trách nhiệm để đảm bảo lợi ích cho bản thân, cộng đồng và cho sự phát triển bền vững của xã hội